Matematik Hikayeleri 24. Bölüm Thales

Matematik hikayeleri 24. Bölüm Thales

Milattan önce yaşayan 7 büyük bilginden en eskisi ve en ünlülerinden biri olan Minetli Thales bilimin pek çok alanında katkı sağladı ve geleceği aydınlattı. Mısır matematik okulunun il öğrencisi ve doğa felsefesinin kurucusu olan Thales her şeyin kaynağını su olduğundan yola çıkarak doğa görüşünü deneylerle geliştirdi. İleri görüşlülüğü ile astronomideki yeteneğini kullanarak kış vaktinde zeytin hasatının çok olacağını ön gördü ve yanılmadı. Yaşadığı çağın çok ilerisinde düşünebilen bilim insanı, savaş zamanında bir nehrin açılması konusunda nehrin kanallarla ikiye bölünerek su seviyesinin düşürülmesini önererek pratik çözümler üreten mühendis denizdeki gemilerin arasındaki mesafeyi ölçmek için de yöntemler geliştiren bir matematikçi oldu. Aynı zamanda gök olaylarını takip eden ve güneş tutulmasını önceden hesaplayabilen bir gök bilimciydi. Büyük bilgin Yunanı matematik ve astronomiyle tanıştıran ilk kişi oldu. Piramitlerin yükseklikleriyle ilgilenen Thales bir gün baş rahip ve firavun Amasis’le birlikte bir piramidi seyrediyordu. Baş rahip hükümdarının huzurunda bir yabancıyı güç duruma düşürmek için Thales’e piramidin yüksekliğinin ne kadar olduğunu sordu Thales asasını alıp piramidin gölgesinin  bittiği yerde kumun içine içine dikti ve asasını ve gölgesinin uzunluğunu ölçtü daha sonra bir taş parçasının üzerine yaptığı hesapla piramidin yüksekliğini 280 dirsek bularak firavunu şaşırtmayı başardı. Böylece dahi adam kendi adını taşıyan geometrik orantılar ilkesini buldu. Paralellerin ovolok olan doğru parçasını 2 sekand üzerinde kesmesine dayanan geometrik oranlar ilkesine göre paraleller güneşin ışınları sekandlarsa sırasıyla asadan ve piramidin yüksekliğinden geçen çekül doğrultulardı. Bu temellerle atılan geometrik yaklaşımların uzantısı bugün güneş tutulmasının geometrik prensiplerinin ortaya çıkmasında yardımcı oldu. Büyük kaşif astronomiyle de ilgilenerek batı medeniyetinin doğuya göre daha bilimsel bir yönde ilerlemesine yardımcı oldu. Öyle ki yılın süresini 365 güne bölen Thales güneşin çapını ölçtü ve kutup dairelerini varlığından bahsetti. Aynı zamanda ay ışığını güneşin aydınlığını yansıtmasından ileri geldiğini söyledi. Milattan önce yaşayan ve çağını binlerce yıl ötesine ait olan Minetli Thales bilim tarihinin en eski ve en başarılı bilim insanlarından birisi oldu. Matematikte ve astronomide batının ilerlemesinde büyük katkı sağlayan büyük dehanın buluşları ve öğretmeni bilim gelişmesinde sonsuz kapılar açtı.